Από τον Ιπποκράτη, ακόμα, ο άνθρωπος αξιοποιούσε τις ιδιότητες του ήλιου, της κίνησης και του νερού για να θεραπεύσει τις παθήσεις του σώματός του.
Μετά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο, η φυσικοθεραπεία αναπτύχθηκε σε αυτοτελή επιστημονικό κλάδο ανά τον κόσμο.
Στην Ελλάδα, ο πτυχιούχος φυσικοθεραπευτής αξιοποιεί τα θεραπευτικά μέσα (νερό, ηλεκτρικό ρεύμα, κίνηση, φως, και άλλα), με σκοπό την αποκατάσταση του ασθενή.
Η φυσικοθεραπεία ως Επιστήμη της Υγείας εφαρμόζεται σε όλες τις ιατρικές ειδικότητες, όπως για παράδειγμα Ορθοπεδική, Νευροχειρουργική, Νευρολογία, Καρδιοχειρουργική, Πνευμονολογία.
Κατά την επίσκεψή σας στον φυσικοθεραπευτή σας, θα πρέπει να έχετε τον πλήρη φάκελο του ιατρικού ιστορικού σας, ο οποίος περιλαμβάνει ακτινογραφίες, την μαγνητική τομογραφία ή την αξονική τομογραφία, τις αιματολογικές σας εξετάσεις,καθώς και την λίστα της φαρμακευτικής σας αγωγής.
Τα ρούχα σας θα πρέπει να είναι άνετα, για να μπορούν να αφαιρούνται ανάλογα με την θεραπευόμενη περιοχή.
Ο αριθμός των συνεδριών που χρειάζονται σε κάθε παθολογική κατάσταση είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων, όπως για παράδειγμα:
* το είδος του τραυματισμού ή της παθολογικής κατάστασης
* την ηλικία και το φύλο του ασθενή
* το στάδιο της παθολογικής κατάστασης (οξύ, υποξύ, χρόνιο)
* τη συνολική κλινική εικόνα του
* τη φυσική κατάσταση
* και πολλά άλλα
Το βέβαιο είναι πως ο φυσικοθεραπευτής σας θα σας ενημερώσει για το πρόγραμμα των συνεδριών και μαζί θα δημιουργήσετε τους βραχυπρόθεσμους και τους μακροπρόθεσμους στόχους σας.
Η δημιουργία ενός προγράμματος αποκατάστασης - αποθεραπείας είναι ατομική υπόθεση, ως προς τον ασθενή, αλλά και ομαδική, ως προς τις ειδικότητες που εμπλέκονται για την εν λόγω παθολογική κατάσταση. Ο κάθε άνθρωπος οφείλει να γνωρίζει το σώμα του και να παρατηρεί τυχόν αλλαγές σε αυτό. Δεδομένου του γήρατος, καθώς και της ανάπτυξης του ανθρώπινου οργανισμού κάποιες αλλαγές χαρακτηρίζονται ως “φυσιολογικές”, αποτελούν φυσική εξέλιξη. Υπάρχουν, ωστόσο, και κάποια σημεία - συμπτώματα, τα οποία λειτουργούν ως “αφύπνιση”. Σε αυτή την περίπτωση, το άτομο θα πρέπει να επισκεφθεί τον θεράποντα ιατρό του, και εκείνος με τη σειρά του θα τον καθοδηγήσει.
Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει μόνο η φυσική εξέλιξη. Στην καθημερινότητα μας συμβαίνουν είτε μικρά είτε σοβαρά ατυχήματα ή τραυματισμοί. Η διαβάθμιση αυτών εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως για παράδειγμα το βαθμό που επηρεάζεται η λειτουργικότητα του ατόμου, τη λύση της συνέχειας του δέρματος ή ενός μυ ή ακόμα και ενός οστού. Κάποιοι, μάλιστα, από τους τραυματισμούς της καθημερινότητάς μας είναι απόρροια της συνεχούς καταπόνησης στον εργασιακό μας χώρο, είτε λόγω κακής θέσης (βλέπε: Σύνδρομο Καρπιαίου Σωλήνα σε υπαλλήλους γραφείου ή Οσφυαλγία σε άτομα με πολύωρη καθιστική εργασία), είτε εξαιτίας επαναλαμβανόμενων φορτίων σε συγκεκριμένες δομές (μυϊκές και οστικές) βλέπε: κατάγματα κόπωσης σε επαγγελματίες αθλητές ή παθολογικές καταστάσεις στη Σπονδυλική Στήλη σε άλλες ομάδες ανθρώπων - επαγγελματιών.
Ανάλογα, λοιπόν, το σύμπτωμα και την έντασή του το άτομο οφείλει να απευθυνθεί στην ειδικότητα που ενδείκνυται και που δύναται να του προσφέρει την πρότερη υγιή κλινική του εικόνα. Όλα τα συμπτώματα χρήζουν παρακολούθησης και διερεύνησης. Πολύ συχνά, αρκετά από αυτά χρήζουν θεραπείας.
Τέλος, αξίζει να τονιστεί ότι η θεραπεία ενός συμπτώματος στην αρχή του, μιας αρχόμενης παθολογικής κατάστασης είναι πιο άμεση σε σύγκριση με την θεραπεία μιας χρόνιας - “παραμελημένης” παθολογικής κατάστασης.
Η παραπομπή του θεράποντα δεν είναι απαραίτητη. Ωστόσο, στα πλαίσια της συνολικής παρακολούθησης του ασθενή, είναι ωφέλιμο να υπάρχει επικοινωνία μεταξύ του θεράποντα και του θεραπευτή.
Όχι. Το εθνικό σύστημα υγείας καλύπτει ένα μέρος από τις θεραπευτικές πράξεις, οι οποίες συνταγογραφούνται στον εκάστοτε ασθενή. Υπάρχουν, όμως, θεραπευτικά σχήματα που περιλαμβάνουν τεχνικές, οι οποίες συστήνονται από τους φυσικοθεραπευτές και τους ιατρούς και δεν συνταγογραφούνται. Μερικές από αυτές είναι ο βελονισμός, το clinical pilates και το manual therapy.
Αυτή η οπτική, η οποία καλλιεργήθηκε έντονα τα προηγούμενα χρόνια, δεν είναι πραγματική. Η φυσικοθεραπεία ενδείκνυται σε όλες τις μυοσκελετικές παθήσεις, σε νευρολογικά προβλήματα, στην αναπνευστική δυσλειτουργία, σε καρδιαγγειακά νοσήματα, σε καρκινικές καταστάσεις, σε ανθρώπους με αναπηρία, και σε πολλές άλλες περιπτώσεις.
Όχι. Ο φυσικοθεραπευτής είναι ο επαγγελματίας υγείας που γνωρίζει την ορθή εφαρμογή όλων των φυσικών μέσων και του εξοπλισμού μέσα σε έναν χώρο φυσικοθεραπείας. Έχει κατοχυρωμένο δικαίωμα στην εφαρμογή της θεραπευτικής μάλαξης, ως πράξη, όπου και όποτε κρίνει πως η εφαρμογή της είναι απαραίτητη για τον εκάστοτε ασθενή.
Οι ρίζες της μάλαξης ξεκινούν από την εποχή του Ασκληπιού. Εκείνη την εποχή ο Μέγας Μύστης ισχυριζόταν πως μέσω της μάλαξης ενεργοποιούνται “μυστήριες δυνάμεις” στον οργανισμό.
Η μάλαξη αποτελεί τεχνική που εφαρμόζεται με τα χέρια είτε με τη χρήση λιπαντικής ουσίας ( όπως για παράδειγμα αιθέρια έλαια, πράσινο σαπούνι, παραφινέλαιο, ελαιόλαδο, και άλλα) είτε χωρίς τη λίπανση της περιοχής.
Με το πέρασμα των χρόνων, εξελίχθηκε και απέκτησε παγκόσμια φήμη. Κάθε πολιτισμός ανά τον κόσμο της έδωσε τα δικά του χαρακτηριστικά, διατηρώντας ένα κοινό σημείο αναφοράς, τις ευεργετικές της ιδιότητες τόσο στο σημείο που μαλάσσεται όσο και στον υπόλοιπο οργανισμό.
Η μυϊκή ανακούφιση που δημιουργείται από την μάλαξη αποτελεί το πιο ισχυρό επιχείρημα για την εφαρμογή της. Τα προϊόντα του μεταβολισμού μεταφέρονται, λόγω της αγγεδιαστολής που προκαλείται στην περιοχή, και έτσι τα “άχρηστα” προϊόντα αυτού αποβάλλονται από την λέμφο, και τα κύτταρα ανατροφοδοτούνται με χρήσιμα στοιχεία και οξυγόνο. Οι ιστοί που δέχονται την τεχνική γίνονται πιο ελαστικοί. Τα οιδήματα υποχωρούν και οι μυϊκές ίνες αποκτούν την πρότερη ελαστικότητά τους, την απαραίτητη αιμάτωση που χρειάζονται με βάσει τις ενεργειακές τους ανάγκες και την απαιτούμενη ανθεκτικότητα σε περίπτωση υπερδιάτασης.
Η ανακούφιση δεν περιορίζεται μόνο στο σώμα, επεκτείνεται έχοντας θέση και στην ψυχική ηρεμία του θεραπευόμενου. Ο ασθενής ηρεμεί και μας περιγράφει ένα αίσθημα ευεξίας και ψυχικής ανάτασης.
Το ανοσοποιητικό σύστημα ενεργοποιείται, με αποτέλεσμα ο θεραπευόμενος να έχει λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσει συμπτώματα ακόμα στην πιο απλή εποχική ίωση. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή, διότι η τόνωση του ανοσοποιητικού συστήματος είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων, όπως της διατροφής και της άσκησης.
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, η γυναίκα ηρεμεί και το σώμα της χαλαρώνει από τις μυοσκελετικές αλλαγές που πραγματοποιούνται προκειμένου να φέρει εις πέρας την ολοκλήρωση της ομαλής έκβασης των μηνών της κυοφορίας, να ανταπεξέλθει στις ψυχολογικές μεταπτώσεις - λόγων των αυξημένων επιπέδων των ορμονών, καθώς και να ανταπεξέλθει πιο ομαλά στην καθημερινότητα του νεογνού.
Στα νεογνά και στα βρέφη συμβάλλει σημαντικά στην χαλάρωσή τους. Έτσι, ηρεμούν και κοιμούνται πιο ήσυχα.
Συμπέρασμα: Δεν είναι πανάκεια η μάλαξη. Είναι, όμως, ένα πολύ δυνατό “εργαλείο” στα χέρια των θεραπευτών, που σε συνδυασμό με τη τεχνογνωσία μπορεί να οδηγήσει άμεσα στον θεραπευτικό στόχο.
Όχι. Η μάλαξη εφαρμόζεται μόνο από επαγγελματίες υγείας - φυσικοθεραπευτές, όταν αναφερόμαστε σε παθολογικές καταστάσεις ή σε μείωση συμπτωμάτων ή σε αθλητές. Ο φυσικοθεραπευτής με πτυχίο Τ.Ε.Ι. έχει το νομικά κατοχυρωμένο επαγγελματικό δικαίωμα να ασκήσει μάλαξη (massage) σε έναν ασθενή. Έπειτα από την ορθή λήψη του ιατρικού σας ιστορικού αξιολογεί και εφαρμόζει την τεχνική σε χρόνο, ένταση, και σημείο που χρήσει θεραπείας.
Παλαιότερα, η φυσικοθεραπεία είχε θέση μετά από ένα χειρουργείο. Τώρα πια βλέπουμε πως η φυσικοθεραπεία μπορεί να προλάβει ένα χειρουργείο ή να το μεταφέρει σε βάθος χρόνου. Η φυσικοθεραπεία δεν αντικαθιστά καμία ιατρική πράξη, όπως είναι ένα χειρουργείο. Σκοπός της είναι η πρόληψη και σε κάποιες περιπτώσεις η αποθεραπεία.
Μια χειρουργική επέμβαση παρεμβαίνει άμεσα στη λύση μιας παθολογικής κατάστασης, αλλά οι συνεδρίες φυσικοθεραπείας που ακολουθούν συμβάλλουν στην άμεση αποκατάσταση της λειτουργικότητας του ασθενή και στην επούλωση της χειρουργημένης περιοχής. Συνεπώς, καταλήγει κανείς στο συμπέρασμα ότι η ιατρική και η φυσικοθεραπεία, ως επιστήμες υγείας, είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους.
Πρόκειται για την εξέλιξη της παραδοσιακής μεθόδου Pilates. Απαιτούνται οι γνώσεις της εμβιομηχανικής και της παθολογίας της σπονδυλικής στήλης. Για τον λόγο αυτό, εφαρμόζεται κυρίως από εξειδικευμένους φυσικοθεραπευτές και επαγγελματίες υγείας.
Ενδεικτικά, εφαρμόζεται σε:
-αυχενικό σύνδρομο
-κύφωση
-σκολίωση
-οσφυαλγία
-ισχιαλγία
-αδυναμία μυών πυελικού εδάφους (ακράτεια)
-εγκυμοσύνη
-μετεγχειρητικές καταστάσεις της Σπονδυλικής Στήλης
-αθλητικές κακώσεις
-παθολογία της Ωμικής Ζώνης (αστάθεια ώμου)
-οστεοαρθρίτιδα
Η κινησιοθεραπεία ορίζεται ως η εφαρμογή επιστημονικά τεκμηριωμένων αρχών άσκησης, προσαρμοσμένων για να ενισχύσουν τη δύναμη, την αντοχή, και την κινητικότητα των ατόμων με λειτουργικούς περιορισμούς ή εκείνων που απαιτούν εκτεταμένη φυσική κατάσταση. Η κινησιοθεραπεία και η φυσικοθεραπεία είναι παρόμοια πεδία που και τα δύο στοχεύουν στη θεραπεία και αποκατάσταση των ασθενών που έχουν υποστεί κάποιο σωματικό τραύμα ή υποφέρουν από μία (χρόνια) ασθένεια.
Ο θεραπευτής θα πρέπει να:
*αξιολογήσει την κινητικότητα, τη δύναμη και την αντοχή του ατόμου
*συζητήσει μαζί του τους στόχους της θεραπείας
*εκπαιδεύσει τον ασθενή για το πώς λειτουργεί το σώμα και τι προκαλεί την εξασθένιση
*φτιάξει ανάλογο της περίπτωσης στοχευμένο σχέδιο θεραπείας
*καθοδηγήσει τον ασθενή στην εκτέλεση των ασκήσεων σωστά
*παρακολουθεί την πρόοδο
*τροποποιεί το σχέδιο όπως απαιτείται για την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων
Η κινησιοθεραπεία συνίσταται σε:
Χρόνιους πόνους και φλεγμονές στην σπονδυλική στήλη (αυχεναλγίες – οσφυαλγίες-ισχιαλγίες) και στα άκρα
Σε ασθενείς με λανθασμένα και κακά πρότυπα κίνησης και στάσης
Σε ηλικιωμένους και μη με αρθροπάθειες και οστεοπόρωση
Ατροφία μυών
Πάρεση των άκρων ή νευρολογικά περιστατικά (αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, πάρκινσον, σκλήρυνση κατά πλάκας, πολυνευροπάθειες, κ.α.)
Παχυσαρκία
Χρόνιες καρδιολογικές και αναπνευστικές παθήσεις
Σε αθλητές με κακώσεις συνδέσμων, τενόντων και μαλακών μορίων
Σε κατάγματα άκρων και σπονδυλικής στήλης
Μετά από μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις (καρδία, ισχία, γόνατα, σπονδυλική στήλη)
Οι ισομετρικές ασκήσεις είναι ιδανικές για την αποκατάσταση τραυματισμών και βοηθούν στην οικοδόμηση της μυϊκής δύναμης για ένα συγκεκριμένο μέρος του σώματος.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι ισομετρικές ασκήσεις δεν είναι κατάλληλες για όλους, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι οι αυξάνουν την αρτηριακή πίεση, η οποία μπορεί να προκαλέσει καρδιακή αρρυθμία ή κατεστραμμένα αιμοφόρα αγγεία.
Πρόκειται για μία θεραπευτική μεθοδολογία. Οι ρίζες της, όπως την γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, ανάγονται περίπου στο 100 π.Χ. στην αρχαία Κίνα. Στηρίζεται στην παρατήρηση ότι στη λειτουργία του ανθρώπινου σώματος σημαντικό ρόλο παίζουν μερικοί ενεργειακοί δρόμοι που σχετίζονται με τις διαδρομές βασικών νεύρων ή ομάδων νευρώνων που στο βελονισμό ονομάζονται «μεσημβρινοί». Στη διαδρομή τους υπάρχουν σημεία στα οποία, επεμβαίνοντας με μηχανικό ερεθισμό βελτιώνουμε τη διαταραγμένη ροή της ενέργειας με θεραπευτικό αποτέλεσμα.
Η τέχνη του βελονισμού βασίζεται στον συνδυασμό των πέντε στοιχείων, του ξύλου, της φωτιάς, της γης, του μετάλλου και του νερού.
Η ιστορία του βελονισμού ξεκινάει στην Παλαιολιθική εποχή, περίπου το 8000 π.Χ.
Στη Νεολιθική εποχή, τα πρώτα ευρήματα που έχουμε εντοπίζονται σε μια επαρχία της Μογγολίας. ( 8000 - 2000 π.Χ)
Το 2000 - 476 π.Χ., ο άνθρωπος επεξεργάζεται το μέταλλο και δημιουργεί, πλέον, τις πρώτες μεταλλικές βελόνες. Ενώ, τον 3ο αιώνα π.Χ. οι λίθινες βελόνες αντικαθίστανται πλήρως από τις μεταλλικές, και ορίζονται οι εννέα κλασικές βελόνες, που χρησιμοποιούνται μερικώς μέχρι και σήμερα.
Οι βελόνες που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι κατασκευασμένες από ανοξείδωτο χάλυβα, ακολουθώντας πολύ υψηλές προδιαγραφές. Είναι πολύ λεπτές ( στο μέγεθος της τρίχας), πολύ εύκαμπτες για να μην σπάνε, και δεν τραυματίζουν τον ιστό.
Δεδομένου του υλικού κατασκευής της βελόνας, υπάρχει η δυνατότητα της αποστείρωσης σε κλίβανο. Βέβαια, αποφεύγεται και χρησιμοποιούνται μόνο μία φορά. Αυτό συμβαίνει αφενός για να μην υπάρχει η οποιαδήποτε αμφιβολία από τον ασθενή μετάδοσης λοιμώδους νοσήματος και αφετέρου να μην υποστεί παραμόρφωση στην ακίδα τους και να μην είναι επώδυνη στην επόμενη χρήση της.
Η θεραπεία με την τεχνική του βελονισμού είναι άμεση και αποτελεσματική.
Κατά την εφαρμογή της τεχνικής δεν χρησιμοποιούνται φάρμακα, αλλά αξιοποιούνται επιλεγμένα βελονιστικά σημεία, τα οποία βρίσκονται διάσπαρτα στο ανθρώπινο σώμα.
Μέσω των βελόνων ενεργοποιείται ο αμυντικός μηχανισμός αυτοϊασης του οργανισμού.
Οι θεραπείες έχουν αθροιστικό αποτέλεσμα. Αυτό, πρακτικά, σημαίνει ότι τα συμπτώματα μειώνονται άμεσα, αλλά εξαλείφονται έπειτα από ένα πλήθος συνεδριών.
Μετά την εφαρμογή της βελόνας, ο ασθενής έχει ένα αίσθημα ζέστης ή ένα αίσθημα ασθενικού ηλεκτρικού ρεύματος. Συχνά, ενδέχεται να νιώσει μούδιασμα ή τοπικό βάρος στην περιοχή της εφαρμογής. Αυτή η αίσθηση είναι τοπική, τις περισσότερες φορές, και περιορίζεται κοντά τη βελόνα.
Οι συνεδρίες εξαρτώνται από την πάθηση, αλλά και από την χρονιότητα αυτής. Συνήθως, όμως, οκτώ (8) έως δέκα (10) συνεδρίες είναι αρκετές.